Inhoud

In deze studie wordt beschreven hoe Petrus Dathenus in 1566 aan zijn psalmboek een reeks van zeven gezangen toevoegt, waarna dat zevental in de loop der tijd in de herdrukken van Dathenus’ kerkboek uitgroeit tot een collectie van dertien gezangen: de Tien Geboden, het Gebed des Heeren, tweemaal een berijming van de geloofsbelijdenis, de lofzangen van Maria, Zacharias en Simeon, een gebed voor de preek, een Morgen- en Avondzang, twee maaltijdliederen en het curieuze Eigen Geschrift van David.

In 1773 wordt deze collectie in een nieuw jasje (nieuwe berijmingen van Ghysen, Voet en het genootschap Laus Deo, Salus Populo) opnieuw opgenomen in de nieuwe Staatsberijming. Alleen het Eigen Geschrift van David, waarvan een nieuwe berijming wordt gemaakt, komt toch niet terecht in het nieuwe psalmboek.

Na 1773 gaan de diverse kerkelijke denominaties verschillend om met de erfenis van de ‘Eenige Gezangen’. De Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) bijvoorbeeld gebruiken de collectie als opstap om meer gezangen voor de eredienst in hun psalmboek op te nemen. Orthodoxe kerkverbanden als de Gereformeerde Gemeenten (in Nederland), waar in principe alleen psalmen in de eredienst gezongen worden, benadrukken echter dat het hier gaat om een bijzondere collectie, die in de gereformeerde traditie een ‘gewoonterecht’ heeft verkregen en die onderscheiden moet worden van andere gezangen.

Boek plus cd

De studie Heilige gezangen (623 blz.) is in een publieksuitgave uitgekomen bij uitgeverij De Banier in Apeldoorn. Achter in het boek is een cd opgenomen waarop dertien orgelcomposities zijn te beluisteren, bij elk gezang één. Het gaat om muziek van Jan Pietersz. Sweelinck, Jan Zwart, Margaretha Christina de Jong, Geert Bierling, Georg Böhm, Chiel Jan van Hofwegen, Johann Sebastian Bach, Maarten Vos, Boudewijn Zwart, Gerard de Wit, Dick Sanderman, Wilhelm Friedemann Bach en Jan van Gijn.

De muziek wordt gespeeld door dr. Jan Luth, op het Hinszorgel in de Grote Kerk van Harlingen.

Vijf composities (die van Van Hofwegen, Boudewijn Zwart, De Wit, Sanderman en Van Gijn) werden speciaal voor dit project geschreven.

Interviews en recensies

Rond zijn promotie verschenen er interviews met Jaco van der Knijff in het Reformatorisch Dagblad en in het Nederlands Dagblad.

De studie werd in diverse kranten en periodieken gerecenseerd:

• door dr. Jan Smelik in het Reformatorisch Dagblad (1-9-2018, katern Puntkomma, 4-5)
• door dr. Jan Smelik in EREdienst (45/5 (september 2018), 4-7)
• door prof. dr. Marc de Vries in De Waarheidsvriend (13-9-2018, 14-15)
• door F. Hoogland op de website een in waarheid.info (in drie delen, 22-9, 6-10 en 20-10-2018)
• door dr. Dick Wursten in Confessioneel (130/19 (25-10-2018), 13-14)
• door Ellen van der Sar in Laetare (34/5 (november 2018), 25)
• door anonymus in Bewaar het Pand (53/21 (20 november 2018), 10)
• door Roel Sikkema in het Nederlands Dagblad (vrijdag 21 december 2018, katern Gulliver, 21)
• door E.J. Brouwer in De Saambinder (97/13 (27 december 2018), 16)
• door Maarten Seijbel in de Veluwse Kerkbode (76/3 (25 januari 2019), 30)
• door W. Methorst in de GezinsGids(71/18 (31 januari 2019), 72)
• door Erik Haase in Kerk & Muziek in zes afleveringen in 2019 (68/1, 4-6; 68/2, 4-6; 68/3, 4-7; 68/4, 4-7; 68/5, 4-7; 68/6, 4-5) 
• door W.H.Th. Moehn in Theologia Reformata (62/1 (maart 2019), 88-90)
• door Klaas van der Zwaag in Protestants Nederland (84/4 (april 2019), 112)
• door Christiaan Winter in Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis (22/2 (juni 2019), 82-83)
• door J.A. Voorthuijzen in De Wekker (128/16 (2 augustus 2019), 19)
• door dr. Dick Wursten in Church History and Religious Culture 99/1 (2019), 123-124
• door dr. Jan Smelik in Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis (TVNM), Deel LXXI, 2021, 213-217